About nyuni, by Mwadzombo Bache

short interview on nyuni

7712,"問答","ニューニ1","Mwadzombo_Bache","H: Na unalagula nyuni aina yani na yani? Mwadzombo: Nyuni. Kuna nyuni mumwenga mtoto kazaliwa. H: Mwana yuvyalwa? Mw: Mwanache yuvyalwa. Alafu mumu mulomoni mukalaa povu. H: Mmmh. Fulo. Mw: Alafu phapha phanahopa. H: Mmh. Luhotsini? Mw: Eee alafu akarira. H: Akarira sana. Mw: Kalala. H: Kalala. Nyuni yuno yunaihiwadze? Mw: Nyuni huya yunaihiwa chifulo. H: Nyuni wa chifulo. Mw: Kpwangbwalu, kuudusa, mwaha. Sambi kpwangbwalu undaona mwanache kana damu. H: Ooh yunanewa milatso. Mw: Ee kaana mamira kamare ni mufu. Kaana mahe. Sambi achidza hipha, haya sambi nimulagula. Kamanyiwa mumu. (interruption of tumbaku.) Mw: Dzuni, mbwibwi.",,1994/1/21 0:00:00

7713,"問答","ニューニ2","Mwadzombo_Bache","H: Yuno dzuni magbwirige ga chidzedze? Mwadzombo: Ni haraka. Hatakala ni njirani yunaidima kunyap'a kare tu mwanache. Haya chikala ni phephi phapho kare phodzinyakpwa natiya. Nawala ndonga yangu. Sambi natiya kpwa yunaogeswa yuyatu mwana. H: Na mavuoge? Mw: Chilaapho undamona yunalala. Mara mwenga. H: Yutaphukpwa kare. Kpwa vivyo dzuni magbwirige ni haraka. Mw: Eee hatakala unaenenda naye njirani. H: Na yuno chilui na dzuni ni tofauti? Mw: Ni mumwenga. H: Na yuno zuka? Naye ni nyuni vivyo? Mw: Ee ra mulomo ure. H: Mulomowe ni ure? Dza nyo wa dzuni? Mw: Ee mba. H: Sawa. Sambi nasikira anjine anamba ye gojama pia ni nyuni vivyo. Ni kpweli? Mw: Gojama? Gojama ni mutu. H: Ni mutu. Mw: Yukala ko nyika. Uchimusikira mutu yunahenda uuu. Yiye uchimona wimire vivi ni mutu vivi. Yuno meno ga mutu. Sambi huya kaziye yurya mabulu. Ndo yunaihiwa zimu.",,1994/1/21 0:00:00

7714,"問答","ニューニ3","Mwadzombo_Bache","H: Ooh zimu na gojama ni mumwenga? Mwadzombo: Ni mumwenga. Haya yiye yiye achigbwira mwana, haya undamona ni nyuhe tu zinalaa. Na mwana ni muzuzu muzuzu. Botswa botswa. H: Lakini yuyatu tsi nyuni, ni mutu? Mw: Ni mutu mwenye vivi. Yunaidima kukutuwa nyayo iye kuko paka ukale unasilaha dza yiyi. Uchikala una silaha kakulunga. H: Lakini chikala kuna silaha yoyosini? Mw: Unaidima kudza kuluma.",,1994/1/21 0:00:00

nyuni and its treatment

8107,"問答","ニューニの種類とその治療1","Mwadzombo_Bache","Mwadzombo: Na nyuni ni kama yuyatu mwenye matsilo yuyatu, nyaa. Ruwa(Hamisi): Nyaa! H: Nyaa, nyaa ni nyama wa kuburuka vivyo? Mwd: Eeh. Na kuna hara mwee, ni kama mainzu. R: Dzuni, nyaa, mwee... Mwd: Ni kama mainzu. Gaga mainzu, ndo ganaihiwa madzuni. Gaga mainzu. Ta chiropherophe ni nyuni. H: Oh, chiropherophe pia? Mwd: Maana mwana kukala chiropherophe chinarira naye kuriiga, paka chidzako umone unaphaphika. H: Mmh. R: Eee! Mwd: Ha uo ni utu wa kpweli. Ala kakuna nyama wa magulu manne be akakala nyuni. H: Ee. Maana mudoe ni mutu. Na gojama naye ni mutu vivyo. Mwd: Mimi na nyuni wangu ambaye kamanyiwa ni mutu. Lakini naye una mufanowe. Kuna nyuni mumwenga unaihiwa kuudusa. H: Kuudusa? Mwd: Achigbwira ugbwira mbavu. Unafutusa chitswa, hebu aahule chitswa. Na unaudusa mbavu, undamona mwanache vivi(making jesture).",,1994/2/27 0:00:00

8108,"問答","ニューニの種類とその治療2","Mwadzombo_Bache","Ruwa: Eeh. Mbavu zinagbwirwa, unasohera dzulu. H: Unasoha soha tu, eeh. Mwadzombo: Ye kuudusa cho chiryangonache paka ukawale hara kala ariwao. R: Kala. Mwd: Kala. H: Wa baharini? Mwd: Ili zobe. Hiara a magando. H: Ehe. Mwd: Chisha kuna mumwenga unaihiwa mwaha. H: Mmh mwaha. Mwd: Maana uyatu mwaha, ni mwana achivyalwa tu, udzimwanza kare yiye ni (jesture), karache wanza mwana. Ndo mwaha. R: Eeh, ni nyuni vivyo yiye naye? Mwd: Ni nyuni. R: Ni nyama wa kuburuka vivyo? Mwd: A ah. Ni nyama a pwani. R: Ni nyama a pwani.",,1994/2/27 0:00:00

8109,"問答","ニューニの種類とその治療3","Mwadzombo_Bache","Mwadzombo: Ni sawa sawa na yuyu kuudusa. Ruwa: Oooh. Mwd: Chisha kuna mumwenga unaihiwa ni chifulo. Peleleza baye, undaona mwana achivyalwa, kamulole kuku kpwa mulomo, undaona fulo gaa! R: Eeeh, undaona ulaa kafulo. H: Mmm fulo. Mwd: Ha ni yuno kala. Maana kala pho phosi undamona ni fulo. H: Eeeh ni kpweli. Ee una fulo inji. Mwd: Alafu chikala unatengeza hiya mihasoye paka ukamupate uyatu muzima uwale uu mulomowe. H: Ee hee. Wa yuyatu kala? Mwd: Mmh. Na gaga magando. R: Ooh, sambi hamadi ye wamba kukala ye nyuni wa kulavya kafulo, pia nafikiri, simanya wamba ni nyongoro au ni nyuni wani... Mwd: Nyongoro u mbali. Nyongoro umanye ni yuaytu muchetu kukala una tumbo kuhenda nyongoo, kuhenda nyongoo. H: Ooh kpwa hivyo nyongoo na nyongoro ni.. Mwd: Ni ye mumwenga, ni nyongoo. H: Mmh.",,1994/2/27 0:00:00

8110,"問答","ニューニの種類とその治療4","Mwadzombo_Bache","Mwadzombo: Sambi yuyatu, chikala udzifinya muchetu, uchimupha mihaso uchimujitira yuyatu nyongoo unalaa kuratu kpwa mwana. Ala uchimutariza ta avyalwe ndo umulagule, kumwidima. Utu wa kpweli. R: Yulagurirwa ndani. Mwd: Pharatu unafinya nyongoo. R: Eee, yuyatu muchetu.. Mwd: Sambi muphe na mihaso yiyatu. Maana nyongoo yiye ni nyongoo Jongolo. H: Jongolo? Riratu jongolo renye kare? Mwd: haya, sambi na chifulo. Undaona mwana gaa! kafulo. H: Kafulo kanji. Mwd: Sambi kuna huya phangbwalu. Mwana kalaa mamira, kana mahe. H: Kana mahe? Mwd: Kana mahe. Kanwa ni ifu ngbwa! R: Ni nyuniwe vivyo yiye naye? Mwd: Ni yiye phamwenga na ye kuudusa, mwaha, chidudumo.. ni chifulo. Osini ni a nyama ao aa. R: A pwani? Mwd: A pwani. H: Ooh, osini ni nyama a pwani?",,1994/2/27 0:00:00

8111,"問答","ニューニの種類とその治療5","Mwadzombo_Bache"," Mwadzombo: Muhiwe kaugbwira makodza. Ta kala mvula yinanya ni ufu. Uchiukumba vivi undawona una manina la uchikumba phadide tu undaona wosi ukut'ika, uchiugbwira kauna madzi. R: Ni muhi wa pwani uo? Mwd: U mumu. R: Uo wa kulagurira yiye? Mwd: Eeeh u mumu. R: Uchiulola dza wamba unamadzi. Uchiukumba ukutika madzi. Mwd: Na ta ukatsikitsa vivi kauna madzi. H: Vyoo! Mwd: Ye mwana naye achigbwirwa undamona kana nyuhe, kana mamira. Kanwa ni ifu ngbwe! Ta uchihenda vivi ni nyuhe tu. H: Mmh. Mwd: Unaihiwa kpwangbwalu. H: Kpwangbwalu. Mmh. Kpwa hivyo, nyuni yuno ni kukala nyama a kuburuka hebu utu wani? Mwd: A ah. Ni aratu a pwani. Aratu koe, kala... R: Aratu enye migando.",,1994/2/27 0:00:00

8112,"問答","ニューニの種類とその治療6","Mwadzombo_Bache","Mwadzombo: Na aratu samaki waona ni (jesture), analavya fulo. H: Mmh. Mwd: Aratu nyama a madzini aratu samaki. H: Eeh anagbwira mwanache? Mwd: mabeshe.. ha ni nyuni kare aratu. H: Lakini anjine.. nyuni anji ni nyama a kuburuka, nafikiri.. Mwd: We unamanya ta yiyi nyongoo paka upate nyama yuyatu mukunga. R: Mukunga. H: Ooh vyoo! Mwd: Na tsomvi. H: Tsomvi. Ndo chiryangonache. Mwd: Haya ndo na tsomvi, na beshe.. Chilamba na chitswa, chilamba na chitswa. Na mugomba uvyalao ukauduka na hipha. Haya utsakule yiyatu mihi sambi. R: Kpwadze upate mugomba wa.. Mwd: Wa kuuduka na hipha mba. Ni mwana ni kuchingama muratu ndani, ukasikira unajijimiza na phatu. Ndo kpweli. Ala a ah, go sigamanya go. R: Ah chila muganga una mamboge jeri. Maana kaakosa kukala manjine anaudusa.",,1994/2/27 0:00:00

8114,"問答","ニューニとニャマの正体1","Mwadzombo_Bache","H: Eh, kpwa hivyo kakuna mutu ambaye ni nyuni. Yaani nyuni ni kama nyama wa kuburuka na nyama a pwani. Mwd: A ah. Nyama a kuburuka ni nyama achache tu, dzuni, nyaa, nanio.. H: Na mwee. Mwd: Na chilui. Yuyatu ambaye ni kuchota nzovu. Achiraye ukaona kona dzuwa ko mulunguni. Ukala ko nyika. H: Chilui. R: Ni mubomu sana? Mwd: Eeeh, ni mubomu. Ni mubomu wa kuchota nzovu akauka naye. H: Lakini nyuni anji ni nyama a pwani. R: Anjine ni a madzini sambi, ano kaa.. Mwd.: Anjine ni a pwani. H: Lakini kamuna mutu hata mumwenga? Dza gojama.. Mwd: Haya nyama gujama ni mutu dza vivi uwe. Ukala ko nyika. Hata yiye unaidima kukpwiha. Achikona tu unakumanya kare uwe. Sambi.. R: Mmh. Dza vivi. Unachira akpwihe na dzinaro. Mwd: Eh, achikala u phatu dza pho phangu, sambi unaidima kumusikira unakpwiha na dzinaro. Na uchikala unachimbira nyama yiye, maana una meno dza vivi(jesture). Sambi ni uphulule makodza uchiika ndulu. Achidza unaisabu go makodza, we kura unauka tu. (laughter)",,1994/2/27 0:00:00

8115,"問答","ニューニとニャマの正体2","Mwadzombo_Bache","Mwadzombo: Ha ndiye kudza galuka ni nyama kuno kpwehu. R: Eeh, gujama. Mwd: Eeh gujama. R: Kakala nyuni lakini? Mwd: A ah. Ni nyama tu aa a kupungbwa. H: Na mudoe je? Mwd: Na mudoe pia. Mudoe ni kabila tu. H: Ooh kakala nyuni? Mwd: Kumanya kuna adoe? Eeh? Haya aratu adoe ndio kudza walwa hivira vinamana vyao, vichikalangbwa, vichihegerwa atu. Sambi mutu kpwambwa nyama yuyu ni wa mudoe. H: Ooh. Mwd: We kumanya kuna muzungu? R: Eeh, muzungu wa mumiani. H: Na wa keya. Mwd: Haya aa keya kudza loka nao achihendwa ni nyama. R: Eeeh, ni vivyo. Na kuna mujerumani. Mwd: Eeeh, haya ndo sambi achiwalwa hiye. Maana gujama ni zimu. gujama, gujama be ni zimu.",,1994/2/27 0:00:00

8116,"問答","ニューニとニャマの正体3","Mwadzombo_Bache","H: Zimu? Ruwa: Madzimeno mabomu na madzikombe mare. Mwadzombo: Kuratu nyika, urya ngama tu, ndo chakuryache. Ala ni mukali. Achikona, unaidima kukuvuguza. R: Sambi ni umuphulurire makodza uchimwikira. H: Eehe unatara kare. (laughter) Mwd: uchiphulula makodza achidza unaisabu. We kura unauka, udziphulula manjine, achidza unaisabu. We unauka, kakugbwira. Haya be a, nagamanya sana. H: Mmh. Kpwa hivyo aratu p'ep'o atu anamba ni nyama, lakini kumba osi ni mutu. Mwd: Aah, ni atu. H: Aratu apungbwao osi? Mwd: Eee ni atu.",,1994/2/27 0:00:00